Hoàn cảnh ra đời của nhà Trần? Diễn biến lúc bấy giờ?

1. Hoàn cảnh ra đời của Nhà Trần

1.1. Sự suy yếu của nhà Lý

Vào cuối thế kỷ XII, triều đại nhà Lý đang trải qua thời kỳ suy yếu. Chính quyền không quan tâm đến đời sống của người dân, và triều đình nội bộ đầy mâu thuẫn. Nhân dân phải đối mặt với khó khăn và nhiều khu vực đã nổi dậy đấu tranh. Quân đội phương Bắc thường xuyên xâm lược, và vua Lý buộc phải dựa vào gia đình họ Trần để bảo vệ ngai vàng của mình. Từ đó, tất cả quyết định trong triều đình được thực hiện dưới sự lãnh đạo của Trần Thủ Độ.

1.2. Sự ra đời của Nhà Trần

Lý Huệ Tông không có con trai để kế vị, nên ông truyền ngôi cho con gái, Lý Chiêu Hoàng, khi cô mới 7 tuổi. Trần Thủ Độ đã sắp đặt để Chiêu Hoàng kết hôn với Trần Cảnh, sau đó nhường ngôi vua cho chồng của cô. Như vậy, Nhà Trần đã được thành lập, và họ Trần bắt đầu nắm quyền.

Bạn đang xem: Hoàn cảnh ra đời của nhà Trần? Diễn biến lúc bấy giờ?

>>> Xem thêm về Cách viết tóm tắt hoàn cảnh gia đình trong mẫu đơn qua bài viết của ACC GROUP.

2. Lịch sử và nguồn gốc của Nhà Trần

2.1. Gốc người đất Mân Việt

Tổ tiên của nhà Trần xuất phát từ ngư dân, có nguồn gốc tại tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc ngày nay. Họ di cư đến Đại Việt và định cư ban đầu ở xã Yên Sinh, huyện Đông Triều (Quảng Ninh), sau đó đến Tức Mặc, Nam Định. Trừ Trần Lý, Trần Thừa và con của Trần Thừa – Trần Cảnh, những người hậu duệ của nhà Trần đều có nguồn gốc từ gia đình họ Trần và họ Lý. Theo gia phả họ Trần Lạc Dương, còn được lưu giữ bởi tộc trưởng 27 đời Trần Đình Nhân, họ Trần thuộc tộc Việt và có cội nguồn từ thời Chiến Quốc.

2.2. Đầu đàn là Trần Kinh

Người họ Trần đầu tiên đến Đại Việt là Trần Kinh, định cư ở làng Tức Mặc (nay là huyện Lộc Vượng, thành phố Nam Định) vào đầu thế kỷ XII và sống bằng nghề đánh cá. Trần Kính sinh ra ông Trần Hợp, sau này sinh ra ông Trần Lý.

2.3. Thăng tiến xã hội

Gia đình của Trần Hợp là một gia đình giàu có, có hàng trăm người làm việc cho họ. Anh em Trần Lý đã bỏ nghề đánh cá để chuyển sang quản lý điền trang và tuyển mộ người làm việc. Họ Trần dần thăng tiến và trở thành tầng lớp thượng lưu trong xã hội thời đó. Ba đời con cháu của họ sinh sống ở Đại Việt, và họ Trần trở nên mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của cụ Trần Lý.

2.4. Trần Thừa và con cháu

Trần Thừa đã lấy vợ là bà họ Lê, con gái của ông Lê Diễn, Thái phó nhà Lý, và họ có bốn người con: Trần Liễu, Trần Cảnh, Trần Nhật Hiệu và hai con gái. Trần Cảnh, con thứ của Trần Thừa, là người kế vị Lý Huệ Tông và trở thành vua đầu tiên của nhà Trần. Như vậy, Trần Cảnh là cháu nội của Trần Kính, người đầu tiên của họ Trần đến Đại Việt.

3. Bộ máy nhà nước thời Trần

Nhà Trần duy trì mô hình Nhà nước thân dân, và thậm chí nâng cấp nó đến mức hoàn thiện. Thời kỳ này, mô hình xã hội coi già làng là người đóng vai trò quan trọng trong quyết sách quốc gia. Nhà Trần đã tiến hành chia lại các đơn vị hành chính, giảm từ 24 lộ thời Lý còn 12 lộ. Mỗi lộ bao gồm các châu, huyện và xã. Họ cũng tăng cường việc chỉ định nhiều chức quan và các cơ quan chuyên trách mới để đảm bảo bộ máy hành chính hoạt động một cách hiệu quả.

4. Các chức quan của Nhà Trần

Ngoài các chức quan tương tự thời nhà Lý, Nhà Trần đã lập thêm các chức Tư đồ, Tư mã, Tư không (gọi chung là tam tư), Tướng quốc, và các chức Đại hành khiển, Tham tri chính sự đứng đầu bách quan. Tướng quốc tương đương với tướng trưởng. Tam tư phân công như sau:

• Tư đồ: Chịu trách nhiệm về ngoại giao, văn hoá và lễ nghi. Chức vụ này thường được giao cho tướng trưởng.

• Xem thêm : TRƯỜNG THCS NGŨ HIỆP

  Tư mã: Phụ trách quốc phòng, công an và tư pháp.

• Tư không: Đảm nhiệm các vấn đề còn lại.

5. Chia lại đơn vị hành chính

Nhà Trần tiến hành chia lại các đơn vị hành chính vào năm 1242, giảm từ 24 lộ thời Lý còn 12 lộ. Mỗi lộ có An phủ chánh sứ đứng đầu, với sự giúp đỡ của An phủ phó sứ. Ngoài ra, họ cũng chia lộ thành các phủ (miền xuôi) và các châu (miền núi), với Tri phủ và Chuyển vận sứ đứng đầu tương ứng. Xã cũng được tổ chức và họp thành các Liên xã, với các chức quan đứng đầu như Đại tư xã hoặc Tiểu tư xã, tùy thuộc vào quan trọng của Liên xã đó.

6. Pháp luật của Nhà Trần

Dưới triều đại Nhà Trần, có hai bộ luật quan trọng được ban hành dưới thời vua Trần Thái Tông và Trần Dụ Tông. Bộ Quốc Triều thông chế và Bộ Hình thư được xem xét và phê chuẩn. Tuy nhiên, những tài liệu này hiện đã thất truyền.

7. Đặc điểm của pháp luật Nhà Trần

Pháp luật thời Nhà Trần có những đặc điểm sau:

1. Bảo vệ chủ quyền và lợi ích của triều đình Nhà Trần.

2. Độc lập và không hoàn toàn sao chép pháp luật Trung Hoa.

3. Đánh giá cao lễ giáo và đạo lý phong kiến.

4. Quy định về hình sự nghiêm khắc.

5. Gần gũi với nhân dân.

8. Thành tựu của Nhà Trần

8.1. Về văn hoá, xã hội và tôn giáo

Xem thêm : Tin tức

Thời Nhà Trần, xã hội Đại Việt trở nên cởi mở, phóng khoáng và hòa đồng. Phật giáo vẫn thịnh hành, nhưng Nho giáo cũng ngày càng thịnh hành, và cả Đạo giáo cũng tồn tại. Đây là thời kỳ “tam giáo đồng chủng,” khi cả ba tôn giáo được thừa nhận và tôn trọng. Giữa các tôn giáo và tín ngưỡng dân gian, không có sự phân biệt, định kiến mà cùng tồn tại, thông cảm và hòa hợp. Điều này là đặc điểm độc đáo trong đời sống tôn giáo thời Nhà Trần, khi tôn giáo không chỉ kế thừa mà còn phát triển truyền thống từ thời Nhà Lý.

8.3. Phát triển học vấn và thi cử

Nhà Trần đã đặc biệt chú trọng vào việc phát triển học vấn và thi cử. Họ đã mở Quốc học viện, tổ chức các cuộc thi Thái ngữ cho học sinh và bồi dưỡng trí thức Nho học. Những người học thức đã trở thành một phần quan trọng trong chính trị, văn học và văn hóa của Đại Việt.

8.4. Về quân sự

Quân đội nhà Trần được đánh giá cao trong lịch sử quân sự Việt Nam. Nhà Trần tồn tại gần 200 năm và đã tham gia vào nhiều hoạt động quân sự, bao gồm chiến đấu ở cả phía nam và phía bắc, cả trong và ngoài biên giới. Quân đội nhà Trần nổi tiếng với kỷ luật tốt và tinh nhuệ trong chiến đấu, và họ đã đánh bại quân đội Nguyên Mông trong ba cuộc xâm lược. Điều này đánh dấu thời kỳ đỉnh cao của quân đội nhà Trần và tạo ra nền tảng cho sự thịnh vượng của triều đại này.

>>> Xem thêm về Chiếu cần vương ra đời trong hoàn cảnh nào? qua bài viết của ACC GROUP.

Kết luận

Nhà Trần đã đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam, với những thay đổi quan trọng trong chính trị, xã hội, văn hóa và quân sự. Họ đã thúc đẩy phát triển học vấn và thi cử, tôn trọng nhiều tôn giáo và tín ngưỡng, và xây dựng một quân đội mạnh mẽ. Nhà Trần là một phần quan trọng của di sản lịch sử của Đại Việt.

Câu hỏi thường gặp

1. Ai là người sáng lập nhà Trần?

   • Nhà Trần được thành lập bởi Trần Thủ Độ, sau khi giúp vua Lý chuyển ngôi cho vua Lý Chiêu Hoàng.

2. Tại sao nhà Trần coi trọng học vấn và thi cử?

   • Nhà Trần coi trọng học vấn và thi cử để tuyển dụng nhân tài và phát triển tri thức trong xã hội.

3. Nhà Trần đã đối mặt với những thách thức gì trong lịch sử quân sự của họ?

   • Nhà Trần đã đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm cuộc xâm lược của quân Nguyên Mông và các hoạt động quân sự khác trên khắp Đại Việt.

4. Tôn giáo nào thịnh hành trong thời Nhà Trần?

   • Thời Nhà Trần, cả Phật giáo, Nho giáo và Đạo giáo đều thịnh hành, tạo thành thời kỳ “tam giáo đồng chủng.”

5. Thời kỳ nào được coi là đỉnh cao của quân đội Nhà Trần?

   • Đỉnh cao của quân đội Nhà Trần là sau ba lần đánh bại quân đội Nguyên Mông trong cuộc xâm lược

Nguồn: https://thegioiso.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục