Trong suốt lịch sử, con người đã không ngừng tìm kiếm những cách mới để tính toán và xử lý thông tin. Từ những khối lượng lớn các con số được thực hiện bằng tay hoặc sử dụng máy tính cơ học đơn giản, chúng ta đã phát triển các công cụ ngày càng phức tạp hơn để giải quyết những vấn đề toán học phức tạp.
Khái niệm về máy tính, bắt nguồn từ công việc của những nhà toán học và kỹ sư như: Charles Babbage, Ada Lovelace và Alan Turing. Tuy nhiên, máy tính đầu tiên thực sự không được tạo ra cho đến thập kỷ 1940, khi những chiếc máy tính điện tử đầu tiên được xây dựng để giúp giải quyết các vấn đề toán học và mã hóa trong Thế chiến II.
Bạn đang xem: Lịch sử máy tính: Cùng nhìn lại quá trình phát triển, từ những ngày đầu cho đến nay
Từ đó, sự phát triển của máy tính đã diễn ra với tốc độ chóng mặt. Chúng ta đã chứng kiến sự tiến bộ từ máy tính lớn và đắt đỏ chỉ dành cho các tổ chức lớn, đến máy tính cá nhân phổ biến trong cuộc sống hàng ngày và cuối cùng là sự bùng nổ của các thiết bị di động như điện thoại thông minh và máy tính bảng.
Từ năm 1800 đến 1930: Những nền móng đầu tiên
Khởi nguyên củalịch sử máy tính không bắt đầu từ một thiết bị điện tử như chúng ta biết ngày nay, mà từ những máy móc cơ học phức tạp được chế tạo bằng tay, hoạt động bằng cơ chế bánh răng và bộ truyền động.
Sự phát triển của những máy móc này, từ máy dệt Jacquard đến máy tính phân tích của Babbage và máy đánh dấu Hollerith, đã đặt nền móng cho sự ra đời của máy tính điện tử.
Năm 1801: Máy dệt Jacquard – Bước đầu tiên của việc sử dụng chương trình trong máy móc
Vào năm 1801, Joseph Marie Jacquard, một người Pháp, đã tạo ra một thiết bị quan trọng đối với việc sử dụng chương trình trong máy móc – máy dệt Jacquard.
Trước đó, việc dệt vải thủ công rất tốn thời gian và công sức. Tuy nhiên, với máy dệt Jacquard, Jacquard đã sử dụng các thẻ giấy được đục lỗ để điều khiển hoạt động của máy dệt. Mỗi thẻ biểu diễn một mẫu dệt cụ thể. Khi thay đổi thẻ, máy dệt có thể tạo ra các mẫu dệt khác nhau một cách tự động. Chính cách hoạt động này đã giảm đáng kể thời gian và công sức cần thiết cho quá trình dệt.
Đây là một ví dụ sớm về việc sử dụng chương trình để điều khiển một máy móc, một nguyên lý cốt lõi của máy tính ngày nay.
Năm 1822: Máy tính phân tích của Charles Babbage – Cha đẻ của máy tính
Charles Babbage, một nhà toán học và kỹ sư người Anh, đã nảy ra ý tưởng về một thiết bị tính toán tự động vào cuối thế kỷ 18. Ông đã làm việc với công nghệ cơ học và thiết kế máy tính phân tích, còn được gọi là máy tính đa năng, trong những năm 1830. Ý tưởng của Babbage là tạo ra một thiết bị có thể thực hiện tự động các phép toán số học thông qua các bộ phận cơ học hoạt động dựa trên nguyên lý của các máy móc cơ khí.
Máy tính phân tích được thiết kế để sử dụng các bộ phận cơ khí để thực hiện các phép toán, lưu trữ dữ liệu và in kết quả. Thiết bị này có các phần tử tính toán chính như: bộ nhớ, đơn vị toán học, đơn vị điều khiển và thiết bị nhập/xuất. Tuy nhiên, do các vấn đề về công nghệ và tài chính, Babbage không thể hoàn thiện máy tính phân tích trong thời đại của mình.
Mặc dù máy tính phân tích không bao giờ được xây dựng hoàn chỉnh nhưng ý tưởng của Babbage về một máy tính tự động đã trở thành cơ sở cho sự phát triển sau này của ngành công nghiệp máy tính. Ông được coi là “cha đẻ” của máy tính vì ý tưởng và thiết kế của ông đã đặt nền móng cho các khái niệm và nguyên tắc cơ bản trong lĩnh vực này.
Năm 1890: Máy đánh dấu Hollerith – Sự ra đời của máy tính dữ liệu
Vào cuối thế kỷ 19, Herman Hollerith, một kỹ sư người Mỹ, đã tạo ra một thiết bị quan trọng khác – máy đánh dấu Hollerith. Vào năm 1890, máy đánh dấu Hollerith đã được sử dụng trong Điều tra dân số Hoa Kỳ để nhanh chóng và chính xác tính toán dữ liệu thống kê.
Máy sử dụng các thẻ giấy lỗ để lưu trữ và xử lý dữ liệu. Với máy đánh dấu Hollerith, quá trình xử lý dữ liệu trở nên tự động và nhanh chóng hơn, mang lại hiệu suất cao trong việc xử lý thông tin. Sự ra đời của máy đánh dấu Hollerith là một bước quan trọng trong việc xử lý dữ liệu tự động và là một trong những tiền đề cho sự phát triển của máy tính điện tử trong tương lai.
Những năm 1930 – 1940: Máy tính điện tử đầu tiên
Vào thập kỷ 1930-1940,lịch sử máy tính bắt đầu chuyển từ các thiết bị cơ học sang các thiết bị điện tử. Những phát minh quan trọng vào thời gian này bao gồm: máy tính Atanasoff-Berry (ABC) và máy tính Mark I của Harvard, những máy tính điện tử đầu tiên.
Máy tính Atanasoff-Berry (ABC)
Máy tính Atanasoff-Berry (ABC), do nhà toán học John Vincent Atanasoff và kỹ sư Clifford Berry phát minh, được xem là máy tính điện tử số đầu tiên. ABC sử dụng hệ thống điện tử để thực hiện các phép toán và lưu trữ dữ liệu.
Dù máy tính này chỉ có khả năng giải quyết một loại vấn đề cụ thể, nhưng nó đã khẳng định được tính khả thi của máy tính điện tử và cung cấp một cơ sở để phát triển những thiết bị tiếp theo.
Máy tính Mark I của Harvard
Máy tính Mark I của Harvard, được tạo ra bởi kỹ sư Howard H. Aiken và nhóm nghiên cứu tại Đại học Harvard, là một máy tính điện tử đầu tiên có khả năng thực hiện nhiều loại phép toán mà không cần thay đổi cơ khí.
Máy tính Mark I sử dụng hệ thống điện tử, cơ khí để thực hiện các phép tính và có khả năng tính toán các bảng số học phức tạp. Máy tính này đã được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu khoa học và tính toán trong thời gian Chiến tranh thế giới thứ hai.
Cả hai máy tính Atanasoff-Berry và Mark I đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình công nghệ máy tính và mở ra một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực này. Sự tiến bộ của công nghệ điện tử và ứng dụng của nó trong máy tính đã tạo ra cơ sở cho sự phát triển vượt bậc của ngành công nghiệp máy tính trong những năm tiếp theo.
Thế kỷ 20: Sự phát triển nhanh chóng
Thế kỷ 20 đánh dấu một giai đoạn của sự cải tiến nhanh chóng trong lịch sử máy tính, với sự phát triển của máy tính chuyên dụng và sự ra đời của phần mềm, dẫn đến sự ra đời của máy tính cá nhân.
Những năm 1950-1960: Máy tính chuyên dụng và bắt đầu của phần mềm
Máy tính chuyên dụng UNIVAC và IBM 700 series
Trong thập kỷ 1950-1960, máy tính chuyên dụng như UNIVAC (Universal Automatic Computer) và IBM 700 series đã xuất hiện. UNIVAC, phát triển bởi J. Presper Eckert và John W. Mauchly, đã trở thành máy tính chuyển dụng thương mại đầu tiên tại Hoa Kỳ.
Nó được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng thương mại và quân sự, bao gồm việc tính toán dự đoán kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 1952. Máy tính chuyển dụng IBM 700 series cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao khả năng tính toán và ứng dụng của máy tính.
Ngôn ngữ lập trình FORTRAN và COBOL
Đồng thời, thập kỷ từ 1950 – 1960 cũng chứng kiến sự phát triển của các ngôn ngữ lập trình. FORTRAN (Formula Translation) được phát triển bởi IBM vào năm 1957 để giúp lập trình viên viết các chương trình cho máy tính một cách dễ dàng và hiệu quả. Đây là ngôn ngữ lập trình đầu tiên được chuẩn hóa và phổ biến, và nó đã mở ra cánh cửa cho việc phát triển phần mềm máy tính.
COBOL (Common Business-Oriented Language) cũng được phát triển vào khoảng thời gian này và trở thành ngôn ngữ lập trình chuyên dụng cho các ứng dụng kinh doanh.
Những năm 1970 – 1990: Sự ra đời của máy tính cá nhân
Trước khi máy tính cá nhân trở nên phổ biến, các máy tính thường chỉ được sử dụng trong các tổ chức lớn, trường đại học hoặc các trung tâm nghiên cứu. Tuy nhiên, vào những năm 1970, nhóm nhà phát triển và người đam mê công nghệ bắt đầu quan tâm đến việc tạo ra các máy tính cá nhân mà mọi người có thể sử dụng tại nhà.
Bắt đầu từ Altair 8800
Một trong những máy tính cá nhân đầu tiên là Altair 8800, được giới thiệu vào năm 1975. Đây là một bộ kit máy tính mà người dùng phải tự lắp ráp.
Mặc dù nó không có màn hình hay bàn phím, Altair 8800 đã gây ra sự chú ý lớn và thu hút sự quan tâm của cộng đồng công nghệ, khởi đầu cho sự phát triển của các máy tính cá nhân trong tương lai.
Sau đó, đến Apple I
Một năm sau đó, vào năm 1976, Steve Jobs và Steve Wozniak thành lập công ty Apple và giới thiệu Apple I – một máy tính cá nhân đầu tiên được xây dựng với mục đích bán thương mại.
Điều đặc biệt về Apple I là nó đã tích hợp sẵn bàn phím và màn hình, thứ mà Altair 8800 thiếu. Sự thành công của Apple I đã đánh dấu sự khởi đầu của một công ty công nghệ quan trọng và tiếp tục định hình thị trường máy tính cá nhân.
Xem thêm: Lịch sử của Apple: Điểm lại hành trình từ thế kỷ 20 đến ngày nay
Xem thêm : Chuyên trang Microsoft
Tiếp theo, là IBM Personal Computer (PC)
Năm 1981, IBM ra mắt IBM Personal Computer (PC), một máy tính cá nhân với cấu hình mở và tương thích với các thành phần phần cứng và phần mềm khác nhau. IBM PC đã nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn cho các máy tính cá nhân và mở ra một thị trường lớn cho các nhà sản xuất phần cứng và phần mềm khác.
Sự tiến bộ của máy tính trong thế kỷ 21
Nếu thế kỷ 20 chứng kiến sự khởi đầu và phát triển mạnh mẽ của máy tính, thì thế kỷ 21 đánh dấu những bước tiến đột phá trong việc áp dụng và tích hợp máy tính vào cuộc sống hàng ngày.
Những năm 2000: Sự phổ biến của Internet và công nghệ di động
Vào những năm 2000, Internet đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày, song song đó là công nghệ di động đã phát triển mạnh mẽ.
Máy tính xách tay, smartphone và tablet đã mang lại sự tiện dụng và linh hoạt chưa từng có, cho phép người dùng truy cập vào thông tin và dịch vụ từ mọi nơi, mọi lúc. Sự phổ biến của các thiết bị di động đã mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành công nghiệp máy tính.
Những năm 2010: Đám mây và dữ liệu lớn
Những năm 2010 chứng kiến sự bùng nổ của hai công nghệ quan trọng: lưu trữ đám mây và dữ liệu lớn. Đám mây với khả năng lưu trữ và xử lý dữ liệu trực tuyến đã mang lại sự linh hoạt và thuận tiện cho người dùng và doanh nghiệp.
Trong khi đó, dữ liệu lớn – sự thu thập, phân tích và sử dụng lượng dữ liệu lớn đã mở ra cơ hội mới trong việc hiểu và tận dụng thông tin. Cả hai công nghệ này đã góp phần thay đổi cách chúng ta tư duy và sử dụng máy tính.
Mạn phép bàn về tương lai của máy tính
Khi chúng ta tiếp tục tiến vào thế kỷ 21, máy tính tiếp tục phát triển và tiến hóa với tốc độ chóng mặt. Công nghệ mới đang mở ra lĩnh vực mới và cơ hội mới cho việc sử dụng máy tính.
Những năm 2020: Trí tuệ nhân tạo và học máy
Trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy đã trở thành trung tâm của nhiều nghiên cứu và phát triển trong ngành công nghệ máy tính. Nhờ AI và học máy, máy tính không chỉ xử lý dữ liệu mà còn “học” từ dữ liệu đó, mở ra khả năng phân tích và dự đoán mà trước đây chúng ta chỉ “mơ ước”.
Các ứng dụng của AI và học máy đang mở rộng, từ xe tự lái đến chăm sóc sức khỏe cá nhân, biến máy tính thành một công cụ mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Những năm 2030 và tiếp theo: Máy tính lượng tử và tiềm năng chưa khám phá
Dù còn ở giai đoạn sơ khai, máy tính lượng tử đã hứa hẹn sẽ mang lại một cuộc cách mạng mới trong lĩnh vực công nghệ máy tính. Bằng cách sử dụng các quy luật của cơ học lượng tử, máy tính lượng tử có tiềm năng giải quyết những vấn đề phức tạp mà máy tính trước đây không thể xử lý được.
Mặc dù còn nhiều thách thức về mặt kỹ thuật và ứng dụng cần phải giải quyết, nhưng sự tiến bộ trong lĩnh vực này chắc chắn sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho máy tính trong tương lai.
Tạm kết
Từ những máy tính lớn và không thể di chuyển của thế kỷ trước đến các thiết bị di động nhỏ gọn của ngày nay, lịch sử máy tính là một câu chuyện về sự tiến bộ không ngừng. Trong suốt hơn một thế kỷ, máy tính đã thay đổi cách chúng ta làm việc, giải trí và giao tiếp với nhau.
Tuy nhiên, thực tế là chúng ta chỉ mới chạm đến bề mặt của tiềm năng của máy tính. Với sự phát triển của máy tính lượng tử và các công nghệ mới khác, chúng ta có thể nói rằng chúng ta đang tiến vào một kỷ nguyên mới của sự tiến bộ và sáng tạo.
Tương lai của máy tính là vô hạn và chúng ta cần tiếp tục khám phá các cách sử dụng mới và phát triển công nghệ để đáp ứng các nhu cầu ngày càng tăng cao của xã hội. Chỉ cần nhìn vào những gì đã đạt được trong suốt 100 năm qua, chúng ta có thể tin tưởng rằng máy tính sẽ tiếp tục thay đổi cuộc sống của chúng ta theo một cách không ngừng nghỉ.
Xem thêm:
- Lịch sử CPU máy tính: Hai thế kỷ đánh dấu bước tiến của thế giới
- Lịch sử chuột máy tính: Hành trình từ thiết kế đầu tiên đến công nghệ hiện đại
Nguồn: https://thegioiso.edu.vn
Danh mục: Máy Tính