Bài 10: Các phương châm hội thoại (tiếp theo)
I. Kiến thức cần nhớ
Bạn đang xem: Bài 10: Các phương châm hội thoại (tiếp theo) – Môn Ngữ văn – Lớp 9 – HOCMAI
– Việc vận dụng các phương châm hội thoai cần phù hợp với đặc điểm của tình huống giao tiếp. (Nói với ai? Nói khi nào? Nói ở đâu? Nói để làm gì?)
Việc không tuân thủ các phương châm hội thoại có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân sau:
– Người nói vô ý, vụng về, thiếu văn hóa giao tiếp.
– Người nói phải ưu tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn.
– Người nói muốn gây một sự chú ý, để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý nào đó.
II. Soạn bài
1. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp
– Chàng rể trong câu chuyện “Chào hỏi” có tuân thủ phương châm lịch sự nhưng không phù hợp vì nó gây phiền toái, nguy hiểm cho người khác khi đang lao động nặng nhọc.
– Bài học: Khi giao tiếp, chúng ta nên tuần thủ các câu hỏi sau:
Xem thêm : Lưu Bích tuổi 55: Xinh đẹp, tự chủ kinh tế, tận hưởng cuộc sống độc thân
+ Đối tượng giao tiếp: Nói với ai?
+ Hoàn cảnh giao tiếp: Nói ở đâu? Nói khi nào?
+ Mục đích giao tiếp: Nói để làm gì?
+ Cách thức giao tiếp: Nói như thế nào?
2. Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại
Bài 1. Trong các tình huống đã học, chỉ có tình huống trong truyện “Người ăn xin” là tuân thủ phương châm lịch sự; các tình huống còn lại đều không tuân thủ phương châm hội thoại.
Bài 2.
– Câu trả lời của Ba không đáp ứng yêu cầu thông tin đúng như An mong muốn.
→ Ba không tuân thủ phương châm về lượng (trả lời thiếu thông tin cần thiết).
– Ba không tuân thủ phương châm về lượng vì Ba không biết chính xác năm chế tạo chiếc máy bay đầu tiên và không muốn vi phạm phương châm về chất.
Bài 3.
– Khi bác sĩ nói với người bệnh nan y về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân đó, phương châm về chất có thể không được tuân thủ. Vì bác sĩ muốn động viên người bệnh an tâm chữa bệnh.
– Một số tình huống khác: các chiến sĩ hoạt động bí mật; cần giữ thông tin bí mật của quốc gia, quân đội,…
Bài 4.
– Xét về nghĩa tường minh, câu nói “Tiền bạc chỉ là tiền bạc” không cho người nghe biết thêm một thông tin nào. Tuy nhiên, xét về hàm ý, câu nói có nghĩa là tiền bạc không phải là tất cả.
III. Luyện tập
Bài 1.
– Câu trả lời của ông bố không tuân thủ phương châm cách thức.
– Câu nói: “Quả bóng nằm ngay dưới cuốn “Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao”” kia kìa” của ông bố rất mơ hồ với đứa con mới chỉ 5 tuổi.
Bài 2.
– Thái độ bất hòa và những lời nói nặng nề: “không phải để hỏi thăm”, “trò chuyện gì với ông” của Chân, Tay, Tai, Mắt đã vi phạm phương châm lịch sự.
– Đặt trong nội dung câu chuyện “Chân, Tay, Mắt, Miệng”, sự giận dữ và nặng nề ấy là không có căn cứ.
Nguồn: https://thegioiso.edu.vn
Danh mục: Văn Học